Giáo trình di truyền học thực vật

Tóm tắt về di truyền học thực vật, bao gồm các quy luật di truyền của Mendel và các trường hợp tương tác gen.

Nội dung chính:

• Chương 1: Cơ sở tế bào học của di truyền
  • Giới thiệu cấu trúc và chức năng của tế bào, các thành phần cấu tạo như màng tế bào, tế bào chất (lưới nội chất, ty thể, lạp thể, riboxom, thể golgi, lizoxom, thể trung tâm) và nhân cùng nhiễm sắc thể.
  • Trình bày quá trình phân chia tế bào (nguyên nhiễm và giảm nhiễm) và quá trình hình thành giao tử đực (hạt phấn), giao tử cái (túi phôi) ở thực vật, cũng như quá trình thụ phấn và thụ tinh kép.
• Chương 2: Các quy luật di truyền của Mendel
  • Giải thích các thuật ngữ và ký hiệu trong di truyền (tính trạng, gen, alen, kiểu gen, kiểu hình, con lai, lai trở lại).
  • Trình bày ba quy luật của Mendel:
    • Quy luật 1 (tính trội/đồng đều của con lai F1): Con lai F1 đồng nhất và biểu hiện tính trạng trội của một bên bố hoặc mẹ.
    • Quy luật 2 (phân ly): Ở F2, tính trạng trội và lặn phân ly theo tỷ lệ 3:1 về kiểu hình và 1:2:1 về kiểu gen. Tệp cũng đề cập đến hiện tượng trội không hoàn toàn và đồng trội.
    • Quy luật 3 (tự do tổ hợp): Khi lai hai cặp tính trạng tương phản, các cặp tính trạng di truyền độc lập, phân ly độc lập và tổ hợp tự do, cho tỷ lệ kiểu hình ở F2 là 9:3:3:1. Tệp cũng mở rộng sang trường hợp lai với nhiều cặp tính trạng và các công thức dự đoán.
• Chương 3: Tương tác gen
  • Giải thích hiện tượng tương tác gen, khi sự hoạt động của các gen ảnh hưởng lẫn nhau làm thay đổi tỷ lệ phân ly kiểu hình so với các quy luật của Mendel.
  • Phân loại tương tác gen thành:
    • Tương tác gen alen: Xảy ra giữa các alen của cùng một gen (ví dụ: trội lặn hoàn toàn, trội không hoàn toàn, đa alen như dãy alen quy định màu lông thỏ và tự bất thụ ở thực vật).
    • Tương tác gen không alen: Xảy ra giữa các gen khác locus, bao gồm:
      • Hoạt động bổ trợ: Các gen trội cùng có mặt làm xuất hiện tính trạng mới (tỷ lệ 9:3:3:1, 9:7, 9:6:1).
      • Hiện tượng tương tác ức chế: Một gen ức chế hoạt động của gen khác (tỷ lệ 13:3, 12:3:1, 9:3:4).
      • Tương tác trùng hợp (đa gen/polimeria): Nhiều gen không alen cùng quyết định một tính trạng và có tác động tích lũy (tỷ lệ 1:4:6:4:1, v.v.).

Xuất phát từ như cầu đào tạo kỹ sư nôn g nghiệp của trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên, đồng thời để đáp ứng như cầu học tập và tham khảo của Sinh viên, chúng tôi đã biên soạn cuốn giáo trình “Di truyền học thực vật” dành cho sinh viên ngành trồng trọt. Trước sự phát triển mạnh mẽ của ngành sinh học nói chung và di truyền học nói riêng trong công tác chọn tạo giống cây trồng nông nghiệp, chúng tôi đã tham khảo tài liệu và bố sung vào nội dung cuốn giáo trình này nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới về nội dung và phương pháp giảng dạy đại học.