Kỹ thuật và thủ thuật lập trình hướng đối tượng PHP – Khái niệm, kỹ thuật và viết mã – tập 1

Nội dung chính được tóm tắt như sau:

• Chương 1: Giới thiệu ngôn ngữ lập trình PHP
  • Lịch sử PHP: Từ PHP/FI nguyên thủy năm 1994 của Rasmus Lerdorf, qua PHP/FI 2.0, đến PHP 3.0 (1997) với sự tái cấu trúc của Andi Gutmans và Zeev Suraski, PHP 4.0 (2000) với hiệu suất cải thiện và hỗ trợ OOP, và PHP 5.0 (2004) với mô hình đối tượng tiên tiến hơn. PHP 5.3 (2008) là phiên bản được sử dụng xuyên suốt sách, cải tiến về namespace, quản lý biến an toàn hơn, hỗ trợ SQLite 3 và driver MySQL mới.
  • Các tính năng độc đáo của PHP: Hiệu suất cao, tính khả chuyển (hoạt động trên nhiều hệ điều hành như UNIX, Windows, Mac OS), tính dễ sử dụng với cú pháp rõ ràng và tài liệu toàn diện, nguồn mở (miễn phí và được phát triển bởi cộng đồng), sự hỗ trợ mạnh mẽ của cộng đồng (qua PEAR và PECL), và khả năng hỗ trợ ứng dụng bên thứ ba rộng rãi (nhiều cơ sở dữ liệu, XML, email, dịch vụ Web, PDF, v.v.).
  • Phát triển PHP cơ bản: PHP là ngôn ngữ thông dịch, không cần biên dịch trước. Mã PHP được nhúng vào tài liệu HTML bằng các thẻ <?php ... ?>. Quá trình hoạt động của một ứng dụng PHP được minh họa qua mô hình LAMP (Linux, Apache, MySQL, PHP) với các bước yêu cầu HTTP, xử lý bởi Web server, trình thông dịch PHP và trả về kết quả cho trình duyệt. Mã PHP thực thi trên server, mang lại ưu điểm về bảo mật và độc lập với trình duyệt client.
  • Tạo và chạy Script PHP đầu tiên: Hướng dẫn tạo một file .php đơn giản với lệnh echo và cách xem kết quả trên trình duyệt.
  • Tìm hiểu Script: Giải thích cú pháp cơ bản, thẻ PHP, dấu chấm phẩy kết thúc câu lệnh, và cách sử dụng chú giải (// cho một dòng, /* ... */ cho nhiều dòng).
  • Xử lý lỗi Script: Minh họa cách PHP báo lỗi khi có lỗi cú pháp và cách đọc thông báo lỗi để sửa chữa.
  • Kết hợp PHP với HTML: Hướng dẫn nhúng mã PHP vào HTML để tạo nội dung động, minh họa bằng ví dụ tạo bảng màu HTML.
  • Thoát các ký tự đặc biệt: Giải thích cách sử dụng dấu gạch chéo ngược (\) để thoát các ký tự đặc biệt như dấu ngoặc kép (\"), dấu ngoặc đơn (\'), ký tự xuống dòng (\n), tab (\t), trở về đầu dòng (\r). Các trình tự thoát chỉ được hiểu khi nằm trong dấu ngoặc kép.
  • Các ứng dụng mẫu viết bằng PHP: phpMyAdmin, phpBB, Gallery, PoMMo, Smarty, Squirrelmail, eZ Publish, Mantis, WordPress.
• Chương 2: Sử dụng các biến và toán tử
  • Lưu trữ dữ liệu trong các biến: Định nghĩa biến là đối tượng chứa để lưu trữ thông tin. Quy tắc đặt tên biến: bắt đầu bằng dấu $, theo sau là chữ cái hoặc dấu gạch dưới, không được có ký tự chấm câu hoặc khoảng trắng.
  • Gán giá trị vào các biến: Sử dụng toán tử = để gán giá trị. Có thể gán biến cho giá trị của biến khác hoặc kết quả của phép tính.
  • Hủy các biến: Sử dụng hàm unset() để hủy biến hoặc gán giá trị NULL cho biến để làm rỗng nội dung. Lưu ý PHP phân biệt chữ hoa, chữ thường trong tên biến.
  • Kiểm tra nội dung biến: Hàm var_dump() để hiển thị thông tin chi tiết về biến (giá trị, kiểu dữ liệu); hàm print_r() cũng có chức năng tương tự nhưng ít thông tin hơn.
  • Tìm hiểu các kiểu dữ liệu của PHP: Giới thiệu các kiểu dữ liệu cơ bản: Boolean (true/false), Integer (số nguyên), Floating-point (số thực), String (chuỗi ký tự), NULL (biến rỗng). PHP hỗ trợ các ký hiệu thập lục phân, bát phân, khoa học cho số. Lưu ý chuỗi rỗng không tương đương với NULL.
  • Xác lập và kiểm tra các kiểu dữ liệu biến: PHP tự động xác định kiểu dữ liệu của biến. Có thể ép kiểu (casting) bằng cách chỉ định kiểu mong muốn trong dấu ngoặc đơn. Các hàm kiểm tra kiểu dữ liệu chuyên dụng: is_bool(), is_numeric(), is_int(), is_float(), is_string(), is_null(), is_array(), is_object().
  • Sử dụng các hằng: Hằng là các đối tượng chứa giá trị cố định, không đổi trong suốt quá trình script. Được định nghĩa bằng hàm define(), tên hằng thường viết hoa, không cần tiền tố $.
  • Xử lý các biến bằng các toán tử: Giới thiệu các toán tử số học (+, -, *, /, %), toán tử nối chuỗi (.).
  • So sánh các biến: Các toán tử so sánh (==, !=, >, >=, <, <=, === (bằng và cùng kiểu)).
  • Thực hiện các phép Test Logic: Các toán tử logic (&& (AND), || (OR), ! (NOT)).
  • Các toán tử hữu dụng khác: Toán tử gán kết hợp (+=, -=, *=, /=, %=, .=), toán tử tự động tăng/giảm (++, --).
  • Tìm hiểu thứ tự ưu tiên của toán tử: Giải thích quy tắc thứ tự thực hiện các phép toán tương tự BODMAS, có thể dùng dấu ngoặc đơn để ép thứ tự ưu tiên.
  • Thực hành 2.1: Xây dựng một bộ đổi đô la thành euro: Ví dụ thực tế về việc sử dụng biến, hằng và toán tử số học.
  • Xử lý đầu vào của Form: Hướng dẫn cách truy cập dữ liệu gửi từ Web form bằng biến siêu toàn cục $_POST (cho phương thức POST) và $_GET (cho phương thức GET). Giải thích rằng $_POST và $_GET là các mảng.
  • Thực hành 2.2: Xây dựng một bộ lấy mẫu màu HTML tương tác: Ví dụ ứng dụng thực tế sử dụng dữ liệu form để hiển thị mẫu màu RGB.
• Chương 3: Điều khiển dòng chảy của chương trình
  • Viết các câu lệnh có điều kiện đơn giản: Giới thiệu về các câu lệnh có điều kiện để đưa ra quyết định trong chương trình.
  • Câu lệnh if: Thực thi mã nếu điều kiện là true.
  • Câu lệnh if-else: Thực thi một tập hợp hành động nếu điều kiện là true và một tập hợp hành động khác nếu điều kiện là false. Có thể viết gọn bằng toán tử tam phân (? :).
  • Thực hành 3.1: Test các số lẻ và số chẵn: Ví dụ ứng dụng sử dụng câu lệnh if-else và $_POST để kiểm tra số chẵn/lẻ từ form nhập liệu.

Tóm lại, tài liệu này cung cấp một cái nhìn tổng quan toàn diện về các yếu tố cơ bản của lập trình PHP, bao gồm lịch sử, tính năng, cú pháp, cách làm việc với biến, hằng, các kiểu dữ liệu, toán tử, và cách xử lý dữ liệu từ form, với nhiều ví dụ minh họa và bài tập thực hành.